İşitme Cihazı Çeşitleri Nelerdir? Nasıl Seçilir?

Teknolojinin gelişmesiyle birlikte, piyasadaki işitme cihazı çeşitleri de hızla artmaktadır. 20. yüzyıl başlarında sadece kraliyet ailesi üyelerinin kullanabildiği devasa boyuttaki aletler olan işitme cihazları, bugün farklı ihtiyaçlar için birçok boyutta ve türde üretilmektedir. 

Bu yazıda, en küçük işitme cihazları olan kanal içi işitme cihazlarından, yüksek frekanslı işitme kaybı hastaları için üretilen open-fit (açık uygulama) işitme cihazlarına kadar, üretilmekte olan tüm işitme cihazı modelleri hakkında bilgi verilmiştir.

İşitme Cihazı Çeşitleri Nelerdir?

İşitme cihazları, kulağın hangi bölümünde bulunduklarına göre farklı sınıflara ayrılırlar. İlk başta kulağa bir kulaklıkla bağlanan büyük işitme cihazları üretilirken, daha sonra kulak arkasına yerleştirilebilen çok daha küçük cihazların üretimine başlanmıştır. Bugün ise kulak arkası işitme cihazları oldukça büyük boyutlu cihazlar olarak kabul edilir ve bu cihazlar alternatif olarak, çok daha küçük boyutlu cihazlar üretilir. 

1- Kanal İçi İşitme Cihazı

Kanal içi işitme cihazı, tüm işitme cihazı çeşitleri arasında en küçük boyuta sahip cihazdır. Bu cihaz türü, son yıllarda iyice yaygınlamış ve özellikle sosyal hayata daha çok dahil olan genç ve orta yaştaki işitme kaybı hastaları tarafından sıklıkla tercih edilen bir tür olmuştur. Kanal içi işitme cihazı kullanabilmek için, kulak yapısı ve işitme kaybı seviyesinin bu tür cihazların kullanmak için uygun olduğuna dair bir uzman görüşü gerekir. Bazı kulak kanalları bu cihazların yerleştirilmesi için uygun olmayabilir. Ayrıca kanal içi işitme cihazları oldukça küçük oldukları için, daha büyük işitme cihazı modelleri kadar yüksek güç üretemezler. Bu sebeple, ileri ve çok ileri derece işitme kaybına sahip kişilerin ihtiyaçlarını karşılayamayabilirler. 

İki farklı türde kanal içi işitme cihazı bulunur. Tam kanal içi işitme cihazları, sesi kulak zarından kulak kanalına iletir ve ancak doğrudan kulağın içine doğru bakıldığında fark edilebilir. Görünmez kanal içi işitme cihazları ise, kulak kanalının ikinci kıvrımına yerleştirilir ve dışarıdan asla fark edilmez. Bu tür cihazları kullanımı el becerisi gerektirdiği için, bebekler, çocuklar ve yaşlılar tarafından kullanılmaları mümkün olmayabilir.

Kanal içi işitme cihazlarının en büyük dezavantajı, çok ileri derece işitme kaybı hastaları için yetersiz kalmaları ve küçük pilleri sebebiyle sık sık pil değişimine ihtiyaç duymalarıdır. Bu sebeple, uzun seyahatler sırasında kullanılmaları zahmetli olabilir. Ek olarak, işitme kaybı derecesi yüksek olan kişilerin bu tür cihazlar yerine kendileri için uygun olarak üretilen işitme cihazlarını kullanmaları tavsiye edilir. 

Kanal içi işitme cihazlarını tercih edecek kullanıcılar, akıllı telefonlarla ayarlanabilen cihazları kullanabilir. Böylece, cihaz kullanılırken bulunulan ortama göre en ideal ayarlamaları yapmak oldukça kolaylaşır. 

2- Kulak İçi İşitme Cihazı

Kulak içi işitme cihazı, kullanıcının kulak yapısına özel olarak hazırlanır. Dış kulak ve dış kulak yolunun kalıbı çıkarılarak kulağa en uyumlu şekilde hazırlanan cihaz, kanal içi işitme cihazından daha büyüktür. Son yıllarda, işitme cihazı parçalarının iyice küçülmesiyle, kulak içi işitme cihazı seçenekleri de artmıştır. Bu işitme cihazı çeşidi, hafif, orta ve ileri seviye işitme kaybı yaşayan kişilerin ihtiyaçlarını giderebilir. 

Kulak içi işitme cihazları, kendi içinde de birden çok boyuta sahiptir. Estetik kaygıları yüksek olan ama kulak yapısı ve işitme kaybı seviyesi kanal içi işitme cihazı kullanmaya uygun olmayan kişiler için, daha küçük kulak içi işitme cihazları üretilmektedir. Ayrıca, bu cihazlar kanal içi işitme cihazlarına göre daha kolay takılıp çıkarılabilir ve daha rahat temizlenirler. Bu sebeple, yaşlılar için daha uygundurlar. Bu tür cihazlar, tüm işitme cihazı modelleri arasında en yaygın olarak kullanılan cihazlardır. 

3- Kulak Arkası İşitme Cihazı

Kulak arkası işitme cihazları, tüm işitme cihazı çeşitleri içinde en yüksek amplifikatör ve ses kalitesini üretebilen çeşitteki cihazlardır. Bunun sebebi, cihazın kulak arkasına yerleştirilmesi ve diğer işitme cihazı çeşitleri ile karşılaştırıldığında, çok daha büyük bir hacme sahip olmasıdır. Hafif dereceden, çok ileri dereceye kadar olan tüm işitme kayıplarında, kulak arkası işitme cihazları kullanılabilir. Özellikle bebekler ve çocuklarda gözlenen işitme kayıplarını gidermek için mutlaka kulak arkası işitme cihazları kullanılmalıdır. 

Bu tür işitme cihazı, kulak içi ve kanal içi işitme cihazlarından çok daha kolay kullanılabilir. Kulak arkası işitme cihazlarının üzerindeki düğmeler sayesinde cihazın ayarları, kulaktan çıkarılmasına gerek kalmadan manuel olarak yapılabilir. Tüm işitme cihazı çeşitleri arasında, temizlemesi ve bakımı en kolay olan çeşit de budur. 

Kulak arkası işitme cihazları, boyutları sayesinde daha büyük piller kullanabildikleri için, sürekli pil değiştirmekten hoşlanmayan kullanıcılar için de en ideal olan seçenektir. Diğer işitme cihazı çeşitleri genellikle sadece harici bir pil ile çalışabilirken, kulak arkası cihazlarda şarj edilebilir alternatifler de oldukça fazladır. 

Kulak arkası işitme cihazları farklı boyutlarda üretilir. Hafif ve orta derece işitme kaybına sahip olan kişiler için, daha küçük boyutlara sahip olan kulak arkası işitme cihazları bulunur. Çok ileri derecede işitme kaybı yaşayan kişiler için özel olarak üretilen kulak arkası işitme cihazları ise, dışarıdan kolayca fark edilebilirler. 

Bu işitme cihazlarının en büyük dezavantajı, kulağın dışında yer aldıkları için daha kolay zarar görebilmeleridir.  Bu sebeple, bu tür cihazları kullanan kişilerin, cihazlarını nemden ve olası darbelerden korumaları gerekir. 

Kulak arkası işitme cihazları, kullanım kolaylığı ve performans açısından, cihazın dışarıdan görünmesini önemsemeyen kişiler için en ideal seçenektir. 

4- Open-Fit (Açık Uygulama) İşitme Cihazı

Open-fit (açık uygulama) işitme cihazları, özel bir işitme kaybı türü için üretilmiş olan kulak arkası işitme cihazlarıdır. Hafif seviyede fakat yüksek frekansta işitme kaybı yaşayan kişiler için üretilen bu cihazın elde ettiği ses, kulak kanalına bir kalıp ile iletilmez. Onun yerine dome adı verilen bir aparat kullanılır ve kulak kanalı açık kalır. Bu sebeple bu cihazın ürettiği sesler daha doğal hissedilir. Bazı işitme cihazı kullanıcılarında görülen kendi sesinin yankısını duyma sorunu (oklüzyon) ise, open-fit işitme cihazının kullanımı ile azaltılabilir.

Sadece belli kullanıcılar için uygun olan bu cihazlar, diğer işitme cihazı çeşitleri kadar sık tercih edilmezler. Bu sebeple, piyasadaki marka ve model seçenekleri de diğer çeşitlere göre daha azdır.

5- Kemik Yolu İşitme Cihazları 

Tüm işitme cihazı çeşitleri sesi kulağa iletmek için hava yolunu kullanırken, kemik iletimli işitme cihazı sesi kemik yoluyla iletir. Özellikle ileri derece iletim tipi işitme kayıplarında, işitme kaybına sebep olan sorun dış kulak ve orta kulakta gerçekleşir. Kemik iletimli işitme cihazı, bu tip işitme kayıplarında kulağın işitme kaybına sebep olan bölümünü devre dışı bıraktığı için oldukça faydalıdır. 

İşitme cihazının elde ettiği sesi, titreşimler aracılığıyla kafatası kemiklerine ileten bu cihaz, uzmanların gerekli görmesi halinde kafa içindeki kemiğe cerrahi bir işlemle yerleştirilir. Hava yoluyla sesi ileten işitme cihazı çeşitleri kulak zarında titreşim üretirken, bu tür cihazların kulak zarı ve dış kulak yoluyla hiçbir ilişkisi yoktur. 

6- Cep Tipi İşitme Cihazı

Cep tipi işitme cihazları, çantada veya cepte taşınabilen ve bir kulaklık ile sesi ileten cihazlardır. Eskiden daha yaygın olarak kullanılan bu cihazlar, teknolojinin gelişmesi ve daha küçük cihazların üretiminin artmasıyla popülaritesini kaybetmiştir. 

Bu cihazların en büyük avantajı, büyük düğmeleri sayesinde kolayca kontrol edilebilmeleri ve çok güçlü cihazlar oldukları için, bazı çok ileri derece işitme kaybı vakalarında kullanılabilmeleridir.

İşitme Cihazı Modelleri Seçerken Dikkat Etmeniz Gerekenler

İşitme cihazı seçerken birçok faktör göz önünde bulundurulmalıdır. İşitme cihazı modelleri arasında farklılıklar vardır ve kişinin işitme kaybı türüne, yaşam tarzına ve bütçesine göre seçim yapması gerekir. Ayrıca, işitme cihazı kullanımı kişisel bir deneyimdir ve doğru seçim yapılmazsa kullanımı zorlaşabilir. Bu nedenle, işitme cihazı seçerken dikkatli bir şekilde düşünmek ve profesyonel yardım almak önemlidir. Aşağıda işitme cihazı seçerken dikkat etmeniz gereken faktörleri bulabilirsiniz.

Görünüm

İşitme teknolojilerinin gelişmesiyle, daha önce genellikle yaşlılar tarafından kullanılan işitme cihazları çok daha fazla insan tarafından kullanılmaya başlanmıştır. Özellikle genç yaştaki işitme kaybı hastaları, kullandıkları cihazın başkaları tarafından görülmesinden rahatsızlık duyabilirler.

Eğer bir uzman tarafından belirli bir işitme cihazı çeşidi kullanmanız önerilmediyse, size en uygun cihaz çeşidini seçerken estetik kaygılar öne çıkabilir.  Bu durumda kulak içi işitme cihazı ya da kanal içi işitme cihazı çeşitleri gibi daha küçük işitme cihazlarını tercih edebilirsiniz.

İşitme kaybının seviyesi

İşitme kaybı, bir uzman tarafından teşhis edilmesi gereken bir sağlık sorunudur. Bu sorun, pek çok farklı türde ve seviyede ortaya çıkabilir. KBB uzmanları veya odyologlar, bir takım fiziksel ve odyometrik testler sonucunda, hastalara kullanabilecekleri işitme cihazı modelleri hakkında bilgi verirler. İşitme kaybını giderebilecek özelliklere sahip olan bir işitme cihazı kullanmak, yaşam kalitesini arttırmak açısından çok önemlidir.

Ek Özellikler

İşitme cihazı üreticileri, cihazın ana işlevi olarak işitme kaybını gidermenin yanı sıra, pek çok ek özellik ile hastaların hayatını kolaylaştırmayı amaçlar. Tinnitus (kulak çınlaması) baskılama ve rüzgar sesi baskılama gibi ek özellikler, kullanıcıların işitme seviyesini olumlu yönde etkilemektedir.

Ayrıca, bluetooth ve wireless gibi kablosuz bağlantı yöntemleriyle akıllı cihazlara bağlanabilen işitme cihazı çeşitleri, akıllı telefonlarla entegre olarak uzaktan kontrol kolaylığı sunarlar. 

Son zamanlarda yaygınlaşan başka bir özellik ise şarj edilebilirlik özelliğidir. Harici bir pil gerektirmeyen ve elektriğe ulaşılabilen her yerde şarj edilebilen işitme cihazı çeşitleri, özellikle sürekli seyahat eden insanlar için büyük bir kolaylık sağlayabilir.

Kaynakça

• Types of hearing aids: Styles & How They Work. Cleveland Clinic. (n.d.). Retrieved February 14, 2023, from https://my.clevelandclinic.org/health/articles/5122-hearing-aid-styles#:~:text=Healthcare%20providers%20categorize%20hearing%20aids,ITC
• Victory, J. (2022, November 16). Hearing aid types and styles. Healthy Hearing. Retrieved February 14, 2023, from https://www.healthyhearing.com/help/hearing-aids/types
• Mayo Foundation for Medical Education and Research. (2022, September 20). Hearing aids: How to choose the right one. Mayo Clinic. Retrieved February 14, 2023, from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hearing-loss/in-depth/hearing-aids/art-20044116
• Healthline Media. (n.d.). Types of hearing aids: Choosing the right one. Healthline. Retrieved February 14, 2023, from https://www.healthline.com/health/types-of-hearing-aids