Çocuklarda İşitme Kaybı Neden Ortaya Çıkar?

Çocuklarda işitme kaybı, ebeveynleri oldukça endişelendiren sorunlardan birisidir. Her yaştan insanın başına gelebilen bu sorun, belirli bir seviyenin altındaki sesleri duyamama şeklinde gerçekleşir. İşitme kaybının nedeni ve seviyesine bağlı olarak, birçok farklı tedavi yöntemiyle sorunun giderilmesi sağlanabilir.

Bebeklerde ve çocuklarda ortaya çıkan işitme kaybı, dil öğrenme ve konuşma becerilerini doğrudan etkilemektedir. Araştırmalara göre, işitme kaybı 6 aylıktan daha küçük yaşlarda tedavi edildiğinde, ilgili sorunun konuşma becerileri üzerinde olan olumsuz etkileri çok daha az olmaktadır. 

Bu yazıda, bebeklerde ve çocuklarda işitme kaybı sorunuyla ilgili en çok merak edilen sorulara cevap verilecektir. İşitme kaybı, sadece kulakla ilgili bir sorun olabileceği gibi, başka bir hastalığın belirtisi olarak da ortaya çıkabilir. Bebeğinde ve çocuğunda işitme kaybı olduğundan şüphelenen ebeveynlerin, sorunun kaynağının anlaşılabilmesi ve tedavi edilebilmesi için,vakit kaybetmeden bir uzmana başvurmaları gerekir. 

6 Yaşındaki Çocukta İşitme Kaybı

Çocuklarda işitme kaybı her yaşta ortaya çıkabilir. Daha önce işitme kaybı rahatsızlığı çekmemiş olan çocuklar, aşağıdaki belirtilerin bazılarını ya da hepsini göstermeye başlarlarsa bu durum, çocukların işitme sorunları yaşadıkları anlamına gelebilir:

• Dikkat dağınıklığı
• Televizyonun veya bilgisayarın sesini eskisinden daha fazla açma
• İletişim sorunları
• Davranış sorunları
• Konuşma gelişiminde yavaşlama
• Yönlendirmeleri takip etme zorluğu

Çocuğunun bu belirtilerden bazılarını gösterdiğinden şüphelenen ebeveynler, en kısa sürede bir Kulak Burun Boğaz uzmanına başvurmalıdır. Çocuklarda işitme kaybı, kulak zarı delinmesi gibi kolay tedavi edilebilir sağlık sorunlarından kaynaklanabileceği gibi, çeşitli kafa içi tümörleri gibi ciddi hastalıklar doğrultusunda da ortaya çıkabilir. .

İşitme Kaybı Yaşayan Çocuklarda Konuşma Gecikmesi

İşitme kaybı yaşayan çocuklarda konuşmaya başlama eylemi gecikebilir ve konuşma gelişimi oldukça yavaş ilerleyebilir. Çocuklarda işitme kaybının seviyesi arttıkça, bu durumun konuşma becerileri üzerindeki etkisi de artar. 

İleri seviye işitme kaybına sahip olan çocuklarda, konuşma sırasında da birçok sorun gözlemlenebilir. Örneğin, tüm sesleri duyamadıklarından kelimeleri yanlış öğrenebilirler ve bu durum, kelimelerin başını veya sonunu telaffuz edememelerine sebep olabilir.  Bu da çocukların, okulda ve sosyal hayatta iletişim kurmakta zorluk çekebilmelerine neden olur.

Ayrıca işitme kaybına sahip çocuklar, ses seviyelerini ayarlamakta zorluk çekebilirler. Bu sorunu yaşayan çocukların çok yüksek ya da çok kısık sesle konuştukları görülebilir.

İşitme kaybının seviyesi arttıkça, iletişim sırasında duraksamalar ve sorulara verilen anlamsız cevaplar da artabilir. Tüm bu sorunlar, çocuğun gelişiminde ve sosyal yaşamında kalıcı olumsuz etkiler yaratabileceğinden, işitme kaybı yaşayan çocuklara işitme duyularının tekrar kazandırılması oldukça önemlidir. İşitme kaybı, tıbbi olarak veya işitme cihazları aracılığıyla tedavi edilebilen bir sorundur. Erken teşhis ve tedavi sayesinde, çocuklarda görülen işitme sorunlarının önüne geçilebilir.

İşitme Kaybı Olan Çocuklarla İletişim Kurmak

Çocuklarda işitme kaybı, genelde duyma yeteneğinin kısmi olarak zarar görmesi şeklinde ortaya çıkar. İşitme kaybı tedavisi tamamlanmamış olan veya kalıcı işitme kaybına sahip olan çocuklarla iletişim kurarken aşağıdaki yöntemleri uygulamak, onlarla kurulan iletişimi güçlendirmek için faydalı olabilir:

• Eğer işitme kaybı yaşayan çocuk kendini ifade edebilecek durumda ise, sorununu insanlara anlatması yönünde teşvik edilebilir. Böylece, bu durumun kendini toplumdan izole etmesine sebep olan bir soruna dönüşmesi engellenebilir.
• İşitme kaybı yaşayan bir çocukla ona bakarak konuşmak önemlidir. Böylece, dudak hareketleri ve mimikleri takip eden çocuk, ebeveynlerinin söylediği kelimeleri anlayabilir ve konuşurken o kelimeleri kullanabilir.
• İletişim sırasında televizyon gibi arka plandaki seslerinin olmaması, işitme kaybı yaşayan çocukların sesleri daha iyi algılabilmesini sağlar.
• Konuşma sırasında, abartılı olmamak kaydıyla el ve vücut dili kullanılması, çocukların söylenenleri anlamasını kolaylaştırır.
• İşitme kaybı yaşayan çocuğun, sorunun giderilmesi için işitme cihazı kullanması gerekebilir. Böyle durumlarda, ebeveynler çocuklarını işitme cihazı kullanmaya teşvik etmelidir. Alışma sürecinde çocuklar, bu cihazları kulaklarından çıkartmak isteyebilir. Fakat işitme cihazları çocukların anlama ve konuşma becerilerini geliştirmek için çok önemlidir ve kimi zaman işitme kaybını gidermek için tek seçenek olabilirler.
• Çocuklarda işitme kaybı konusunda bilgi sahibi bir öğretmen, ders sırasında ve ders aralarında çocuğun yaşayabileceği iletişim sorunlarını en aza indirebilir. İşitme kaybı yaşayan çocukların ebeveynleri, çocuklarının öğretmenlerini bu konu hakkında bilgilendirebilirler.

Sonradan İşitme Kaybı Yaşayan Çocuklar

İşitme kaybı her yaşta insanın başına gelebilen bir sorundur. Çocuklarda işitme kaybı, anne karnında oluşan bir sorundan kaynaklanabilir. Anne karnında oluşan bir sorundan kaynaklanan ya da genetik bir şekilde gelişen işitme kaybı olmayan çocuklar da gelecek yaşamlarında söz konusu sağlık sorunuyla karşı karşıya kalabilirler.

Sonradan işitme kaybı yaşayan çocuklarda, bu problemin ortaya çıkmasının en yaygın sebebi enfeksiyonlardır. Çocukların solunum yolları ve orta kulakları, yetişkinlere göre daha sık enfeksiyon geçirir. Bu enfeksiyonlar pek çok kulak hastalığına neden olabilirler. Kulak zarı çökmesi veya delinmesi gibi problemler, kulak bölgesinin enfeksiyon kapması sonucunda ortaya çıkabilen ve işitme kaybına sebep olabilen hastalıklardır.

Bu tür sebeplerden kaynaklanan işitme kayıpları çoğunlukla geçicidir. Bu sebeplerin yanı sıra, çocuklarda işitme kaybı yaşanmasına sebep olabilen pek çok farklı hastalık da vardır. Bunlardan bazıları, tedavi edilmedikleri takdirde kalıcı işitme kaybına sebep olabilirler. Akustik nörinom gibi kafa içi tümörleri ve bazı bağışıklık sistemi hastalıkları da işitme kaybına sebep olabilen ciddi sorunlardandır. Bu hastalıklar, tedavi edilmezlerse ciddi sağlık sorunlarına sebep olabilirler.

Çocuğunda sonradan ortaya çıkan işitme kaybı olduğundan şüphelenen ebeveynlerin derhal bir uzmana başvurması, işitme kaybının kalıcı hale gelmemesi açısından çok önemlidir. Ayrıca işitme kaybına sebep olabilen daha ciddi hastalıkların erken teşhisi, hayat kurtarıcı olabilmektedir.

Yeni Doğan Çocuklarda İşitme Kaybı Geçer Mi?

ABD’de yapılan bir araştırmaya göre, işitme kaybıyla doğan çocuk oranı 0.3%’dür. Yeni doğan çocuklarda işitme kaybı tanısı elde edebilmek için çocuklara bir takım özel testler uygulanır. Bu testlerin sonucunda bebekte işitme kaybı olduğu görülürse, kayba sebep olan temel faktör uzmanlar tarafından araştırılır. 

İşitme kaybının tedavi edilip edilemeyeceği, bu temel faktöre bağlı olarak belirlenir. Dış kulak ve orta kulaktan kaynaklanan işitme kayıplarının tedavi edilebilmesi mümkündür. Fakat iç kulaktan kaynaklanan işitme kayıplarının tedavi edilememe  ihtimali vardır. Böyle durumlarda, uzmanlar işitme kaybının giderilmesi için uygun bir işitmFe cihazı kullanılmasını gerekli görebilirler.

Ayrıca, prematüre çocuklarda işitme kaybı görülme oranı, normal zamanda doğan çocuklara göre daha yüksektir. Bu durum, genellikle erken gerçekleşen doğum sırasında kulağın tüm bölümlerinin henüz tam olarak gelişmemiş olmasından kaynaklanır. Bunun dışında, erken doğum sonrasında bebeğin yaşamsal fonksiyonlarının normale döndürülebilmesi için kullanılan ilaç ve tedaviler de işitme kaybına sebep olabilir.

Çocuklarda İşitme Kaybı Nedenleri

Çocuklarda işitme kaybı nedenlerini sıralarken, doğuştan gelen ve sonradan oluşan işitme kayıplarını ayrı ayrı ele almak gerekir. Eğer bir bebek doğuştan işitme kaybına sahipse bu, çoğunlukla genetik bir sorundan kaynaklanır.

Down sendromu ve Usher sendromu gibi genetik olarak aktarılan sendromlar, işitme kaybı görülme sıklığını arttıran faktörlerdendir. Ayrıca otizmli çocuklarda işitme kaybı görülme sıklığı da, diğer çocuklara oranla daha fazladır. Bunlar dışında doğuştan işitme kaybına sebep olan faktörler şu şekilde sıralanabilir:

• Erken doğum
• Doğum komplikasyonları
• Annenin hamilelik sırasında işitme kaybına neden olan bir ilaç kullanmış olması
• Annenin zararlı alışkanlıklara sahip olması
• Annenin diyabet hastası olması

Eğer çocukta işitme kaybı sonradan geliştiyse bu, aynı yetişkinlerde olduğu gibi birçok farklı sebepten kaynaklanmış olabilir. Bu sebeplerden bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• Orta kulak enfeksiyonları
• Solunum yolu enfeksiyonları
• Kabakulak, kızamık ve menenjit gibi ciddi enfeksiyonlar
• Otoskleroz ve Meniere hastalığı
• Kulak zarı delinmesi
• Kulak zarı çökmesi
• Yüksek sese maruz kalma

Kaynakça

• “What Is Hearing Loss in Children?” Centers for Disease Control and Prevention, Centers for Disease Control and Prevention, 18 July 2022, https://www.cdc.gov/ncbddd/hearingloss/facts.html.
• Victory, Joy. “Hearing Loss in Children.” Healthy Hearing, Healthy Hearing, 24 Oct. 2022, https://www.healthyhearing.com/help/hearing-loss/children.
• “Hearing Loss in Children: Signs, Symptoms and What You Can Do.” WebMD, WebMD, https://www.webmd.com/connect-to-care/hearing-loss/signs-of-hearing-loss-in-children.
• “Communicating with Deaf and Hearing Impaired Children.” Icommunicate Therapy, 6 Dec. 2014, https://www.icommunicatetherapy.com/child-speech-language/child-speech-language-hearing-literacy-communication-disorders-delays/hearing-problems-hearing-impairment-being-deaf/communicating-hearing-impaired-deaf-children/#:~:text=Look%20at%20the%20child%20when,add%20cues%20and%20give%20meaning.
• “Speech Delays and Hearing Loss – What to Do?” Speech & OT, 24 July 2018, https://speechandot.com/speech-delays-hearing-loss/.
• “Causes of Hearing Loss in Children.” American Speech-Language-Hearing Association, American Speech-Language-Hearing Association, https://www.asha.org/public/hearing/causes-of-hearing-loss-in-children/.